Dubbel
Ik leg de telefoon neer, met een dubbel gevoel. Zo herkenbaar is deze casus.
Even daarvoor heb ik aan de telefoon gezeten met een dochter van een mevrouw. Ze is al aardig op leeftijd en ik heb vandaag een geheugentest bij haar afgenomen, die niet goed terugkwam. Dochter en ik hebben uitvoerig gesproken over haar persoonlijkheidstrekjes die mogelijk wel een psychiatrische stoornis kunnen zijn, maar die vermoedens zijn nooit bevestigd in het verleden.
Een aantal jaar terug werkte ik in een verpleeghuis voor mensen met dementie. Ook was er een afdeling waarin we mensen opvingen die een dubbele diagnose hadden: zowel psychiatrie als een diagnose dementie. Ook bij de casus waar ik nu mee bezig ben, speelt waarschijnlijk een dubbel diagnose. Co-morbiditeiten, zoals we dat in de gezondheidszorg noemen. Simpel gezegd betekent het dat je meerdere chronische aandoeningen hebt.
Vaak zijn het vermoedens van psychiatrie, wat er speelt, vaak is er geen diagnose gesteld. Dat maakt het des te lastiger; een dubbele diagnose in het brein zorgt voor enorme uitdagingen voor de omgeving. Vaak is er al een geschiedenis van moeilijk gedrag waar de omgeving moeite mee heeft, en de patiënt zelf niet altijd. Het feit dat er dan nog een geheugenstoornis speelt, maakt het lerend vermogen lager, het ziekteinzicht (nog) kleiner.
Wat ik in het verpleeghuis zag, was dat er vaak ook (grote) trauma’s speelden op verschillende gebieden waardoor het gedrag ongelofelijk onvoorspelbaar werd en fysieke agressie altijd op de loer lag. Het was voor ons normaal dat wij een polsalarm droegen, een noodknop, zodat onze collega’s ons te hulp konden schieten als dat nodig was.
De dochter vroeg aan mij; “Hoe ga ik hiermee om? Ze vraagt zo enorm veel van me, belt me soms wel twintig keer op een dag, ik laat ‘m soms maar gewoon gaan die telefoon, wetende dat ik straks veel voicemails heb.”
Een eenduidig of sluitend advies is in deze situatie bijna niet te geven. Wat ik op dat moment zei was dat ze vooral op zichzelf moest letten, haar eigen grenzen moest bewaken. Ze zorgde al zo lang voor haar moeder, en nu is de emmer bijna vol. Je eigen gezondheid is net zo waardevol als die van haar. En als jij er niet op let, wie doet het dan?
We spraken af dat ik wat dingen in gang zou zetten, en we contact zouden houden.