10 jaar

“Nou, dan leef ik liever 10 jaar korter hoor!”, hoor ik nog regelmatig in mijn spreekkamer. Vaak hebben we het over leefstijlveranderingen die nodig zijn om bijvoorbeeld suiker- of cholesterolwaardes te laten verbeteren.

Ik zucht (niet hardop) en probeer de patiënt duidelijk te maken dat het niet 10 jaar korter is, maar 10 jaar kutter. Je gaat niet overal aan dood. Door mijn ervaring in het verpleeghuis heb ik gezien wat er gebeurd als je op het nippertje een herseninfarct of -bloeding overleefd. Emotionele uitbarstingen, halfzijdig verlamd en incontinent van urine, om maar een paar dingen te noemen. Wat we proberen te voorkomen is dat de kwaliteit van leven erg naar beneden gaat doordat je iets doormaakt (een ‘event’ zoals wij het noemen, zoals een hartinfarct). Beter voorkomen dan genezen, is het adagium. Niet iedereen ziet dit zo, en denken vooral dat ze eerder doodgaan.

Voorzichtig probeer ik dan de nuance aan te brengen dat je niet overal aan doodgaat, en dat events doormaken de kwaliteit van leven ernstig naar beneden kan brengen. Als je een hartinfarct hebt gehad heb je meer kans op hartfalen. Als je suiker niet naar beneden gaat, ontwikkel je suikerziekte, met alle gevolgen van dien.

Lang niet altijd willen mensen dit bericht aannemen. Dat is hun goed recht; het is tenslotte hun leven. Ik had een keer een vrouw van in de 50 op mijn spreekuur die zo ongeveer aan alle risicofactoren mee deed: nog volop roken, teveel alcohol gebruiken en een dieet met veel dierlijke verzadigde vetten. Ze wilde niks, ze was er niet aan toe. Onwillekeurig moest ik denken “prima, zien we je tussen de 5 en 15 jaar terug met je eerste hart- of herseninfarct”.

Dat zeg ik natuurlijk niet letterlijk tegen de patiënt, maar probeer wel in niet mis te verstane woorden duidelijk te maken dat ze een risico neemt met haar leefstijl, en dat daar nu, juist nu, nog wat aan te doen is. Uiteindelijk blijft het wel de keuze van de patiënt zelf, maar soms vraag ik me af of ze de gevolgen echt kunnen overzien.